AĞRISIZ DOĞUM; Epidural-Spinal ve Kombine Anestezi
Öncelikle ağrısız doğumda uyanık ve bilincimizin açık olduğunu ve yine ağrısız doğumun SEZARYEN ameliyatında da siz uyanık iken sıklıkla yapılabildiğini hatırlatalım;
Yani ağrısız doğum, normal doğum esnasında olduğu gibi, sezaryen esnasında da olabilir…Uyanık olup bebeği görür ve kucağınıza, göğsünüze alırsınız.
Doğum sırasındaki ağrıların iki temel nedeni vardır; duygusal ve fonksiyonel …
Duygusal ağrıların nedeni korku ve bilgisizliktir. Bu faktörler doğum sancılarının şiddetini olumsuz şekilde etkileyebilir. Doğum ile ilgili eğitim, ağrıyı ortadan kaldırmasa da onunla baş etmeyi bize öğretir. Kendisini nelerin beklediğini bilen bilinçli bir anne adayı ağrıya çok daha kolaylıkla direnebilmektedir. Bu konuda ağrı ile baş etme yöntemleri, kolay ve bilinçli doğuma hazırlama hakkında, gebelik esnasında anne ve tabi ki babayı eğiten kurslar da mevcut. Doğum ağrılarının ana nedeni ise fonksiyonel ağrılardır. Rahim kasılmaları, rahim kanalının açılması, bebeğin aşağıya doğru inişi ve doğum sırasındaki tıbbi girişimler fonksiyonel ağrıların diğer nedenleridir. Bu bölgedeki sinirsel uyaranların beyine iletilmesi sonrasında ağrı hissi oluşuyor.
Epidural Anestezi İle Ağrısız Doğum Nedir?
Epidural anestezinin normal doğumda uygulanmasındaki amaç sadece ağrıyı gidermek olduğundan, epidural aralığa sezaryen ameliyatlarına göre daha az dozlarda lokal anestezik ile birlikte güçlü ağrı kesiciler de verilir. Bu sayede motor kayıp olmayacağından anne adayı ağrı duymadığı halde dokunmaları hissedebilir ve bacaklarını oynatabilir. Lokal anestezinin miktarı çok düşük tutularak anne adayının normal doğum eylemi sırasında yürüyebilmesi dahi sağlanabilir.
Doğumda Epidural Anestezi Nasıl Uygulanır?
Anne adayı yan yatar ya da oturur pozisyondayken kateterin (ince boru) takılacağı bel bölgesindeki alan önce antiseptik solüsyonlar ile temizlenir, sonra bölgeye steril örtüler örtülür. Daha sonra kateterin gireceği bölüm iğneyle uyuşturulur. Ardından kateter ciltten bel bölgesindeki omurların arasına kadar itilerek dura zarı çevresindeki epidural aralığa yerleştirilir. Kateterin epidural boşluğu girdiği anda bacakta elektrik çarpmasına benzer bir his oluşması dışında genelde rahatsızlık oluşmaz. İşlemin uygulamasında en önemli nokta ise işlemi yapan anestezi uzmanının deneyimidir.
Kateterin dışarıda kalan ucu flasterler ile hastanın sırtı boyunca sabitlenerek kayması engellenir. Böylece dışarıda kalan uçtan gereksinim halinde enjektör yardımıyla istenilen miktarda lokal anestezik ilaç yapılabilir.
Normal doğumda, kateter yerleştirilip ilaç verildikten yaklaşık 15 dakika sonra anne adayı kasılmaları hissetmesine rağmen ağrı duymamaya başlar. Doğum uzadığında veya ilacın etkisi azalıp hasta ağrı duymaya başladığında ise ek dozlar verilebilir. Bu şekilde doğum gerçekleştirildikten sonra çocuk doğarken vajinada olabilecek yırtıkları engellemek için yapılan epizyotomi kesisinin onarılmasında da genellikle ek bir anesteziye gerek kalmaz. Vajinal doğumu takiben kısa bir sürede, sezaryeni takiben ise genellikle 24-36 saat sonra uygulamaya son verilerek kateter çekilip çıkartılır.
Anestezi amaçlı epidural kateter takılması işlemi hastalar açısından son derecede kolay tolere edilebilir, acısız ve rahat bir uygulamadır.
Epidural Anestezinin Avantajları Nelerdir?
Doğum ağrılarının giderilmesinde en etkili yoldur.
Genel anesteziye göre riski daha azdır. (Ayrıca bkz: Anestezi almak tehlikeli mi?)
Annenin bilinci açık olduğu için sezaryen sırasında doğuma katılabilir, hatta ameliyat devam ederken bebeğini kucağına bile alabilir.
Epidural Anestezide Riskler Var mıdır?
Epidural anestezide risk sanılanın aksine deneyimli uzmanlar tarafından yapıldığında azdır.
En sık görülen yan etki ani tansiyon düşmesidir (hipotansiyon). Bu problemi önlemek için, işlemden hemen önce damar yolundan yaklaşık bir litre kadar sıvı hızlı bir şekilde verilerek damar yolunun dolması sağlanır.
Ayrıca, işlem sonrası baş ağrıları, yetersiz anestezik madde uygulanmasına bağlı tek taraflı ve yetersiz anestezi oluşması, bu yüzden epidural anestezi girişimine ilaveten ayrıca yine -sezaryen olacaksa- genel anestezi uygulanması ihtimali, kullanılan ilaçlara bağlı hafif derecede alerji ve cilt döküntüleri, enfeksiyon, nadiren ıkınma hissini ortadan kaldırarak doğum süresinin uzaması, işlem sonrası idrar yapmada geçici zorluklar ve yine çok çok nadiren felç gelişimi (trafiğe çıkmaktan daha az riskli) gibi problemler sayılabilir.
Epidural anestezi hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların son derece konforlu geçmesini sağlayan ve 40 yıldır modern tıpta yeri olan bir yaklaşımdır. Her anne adayı bu uygulamadan yararlanabilir. Bazı durumlarda genel anestezinin riskleri epidural anesteziye göre daha fazla olabilir.
Epidural Anestezi (Ağrısız doğum) Kimlere Uygulanmaz?
Kanama bozukluğu olanlarda
Antikoagülan (pıhtılaşmayı önleyici) tedavi alanlarda
Uygulama bölgesinde enfeksiyon-yanık varlığında
Anne adayının uygulamayı reddetmesi durumlarında epidural anestezi uygulanmaz.
Karar Verirken Diğer Doğum Yöntemleri