Yumurtalık Kistleri Polikistik Over

KADINDA YUMURTALIK KİSTLERİ ve Polikistik Over

Kadında yumurtalık 2 tanedir ve rahim iki yanında tüplere komşu yerleşimde kadınlık hormonları olan östrojen ve progesteronu üreten yapılardır. Yumurtalık tarafından üretilen hormonlar sayesinde  kadın düzenli olarak adet kanaması görür  ve yumurtlama olur. Bu yumurtalar ay içinde bazen 25-30 mm ye kadar büyürler, kadınların çoğu bu sağlıklı büyümeyi hastalık olarak düşünebilirse de bu normal gelişmedir ve genellikle yumurtlama olduktan sonra bunlar kaybolur.
Atılan yumurta tüpler tarafından yakalanır, rahime doğru yolculuk yapar, ve  eğer erkek spermi tarafından döllenirlerse rahim yatağına yerleşerek bebek gelişimini sağlar.
Eğer o ay içinde gebelik  oluşmazsa,  yumurta silinip kaybolur ve belli bir süre sonunda  hormon salgısının da kesilmesiyle  rahim iç tabakası adet kanamasıyla dökülür. Yumurtalık dokusunda bu döngü menopoza kadar her ay devam eder.
Basit Yumurtalık kisti doğurgan çağ kadınlarda sık gözlenir, ve bu çeşit kist genellikle iyi huyludur, ultrasonda izlenebilen ve doktor tarafından tanı konan bu iyi huylu kistlerin çoğu herhangi bir tedavi gerektirmeden zamanla kendiliğinden kaybolur.

Follikül kisti

Yumurtalıkta, yumurta hazırlık aşamasında follikül adı verilen keseciğin aşırı büyümesiyle ortaya çıkar. Bu kist genellikle 5-6 cm’ den daha ufaktır, genellikle belirti vermez, ya birkaç ay takipte kendiliğinden yok olur, ya da adet düzenleyici haplar ile küçülür.

Korpus luteum kisti

Yumurtalık ta yumurtlama sonrasında  oluşan sarı cismin (korpus luteum) aşırı büyümesiyle veya bu yapının içine kanamaolmasıyla ortaya çıkar, ağrılı olabilir. Folikül kisti gibi  kendiliğinden veya ilaç tedavisiyle kaybolmaları mümkündür.

Endometriyoma (çikolata kisti)

Yumurtalık içinde endometriyozis denen hastalığın yerleşmesi sonucunda kist içinde  koyu  kahve renkli,  eski kan (çikolataya benzeyen  bir sıvı) gözlenir: Bununla ilgili ayrıntılı bilgi için tıklayınız.

Dermoid Kist

Doğumdan beri vücutta gizli kalmış bir yumurtalık kisti türüdür. Kist içinde  cilt ve kıl yapıları , diş dokusu bile görülebilir. Çoğunlukla iyi huylu olup ameliyatla alınması gerekir.

Seröz Kistadenom

Yumurtalık tümörlerinin en sık görülenidir, üreme çağındaki kadınlarda sık görülür, iki taraflı olabilir, habis bir hastalığa dönebilir. Yumurtalık yüzeyini oluşturan hücrelerden köken alır. Genelde başlangıçta tipik belirtiler vermediğinden ultrasonla tesadüfen teşhis edilir. Tedavisi cerrahidir.

Müsinöz Kistadenom

İyi huylu yumurtalık tümörlerinin %25 ‘idir. Genellikle tek taraflı ve habis olma riski azdır, 15-30 cm boyutlarında olabilir. Genel olarak çok büyümeden belirti vermez. Yalnız  büyük olduğu için karında şişlik ve bası bulguları olur. Sık idrara çıkma ya da kabızlık  sık görülür. Tedavide tek yol cerrahidir.

Gebelik ve yumurtalık kisti

Yumurtalık kisti ne belirtiler verebilir?

Yumurtalık kisti çoğu kez bir şikayet yaratmaz , ve rutin muayenede  fark edilir. Adet düzensizlikleri, karında şişlik, karın ağrısı, idrar yolu şikayetleri, kabızlık gibi  belirtiler görülebilir.

Yumurtalık kisti boğulması (Over Torsiyonu) nedir?

Yumurtalık kisti olan kadında jinekolojik acillerden biri de kistin torsiyonu ya da boğulmasıdır. Çok şiddetli ağrı yapabildiğinden farkedilmesi nispeten daha kolaydır.  Kendi etrafında dönerek beslenme bozukluğu-gangren ve yumurtalık kaybına kadar gidebilir. Bununla birlikte son 10 senedir gangrene bile olsa yumurtalıkların  boğulması operasyonla (sıklıkla operatif laparoskopi) düzeltildikten iyileşme olasılığı yüksek olduğundan yumurtalıklar yerinde bırakılması daha çok tercih edilmektedir.

Yumurtalık kisti tanısı nasıl konur?  

Genelde rutin muayene de veya  ultrasonda saptanır. Ultrasonda basit kist görünümünde , 5-6 santimden küçük kistlerin iyi huylu ve fonksiyonel olma olasılığı yüksektir. Renkli doppler ultrason incelemeleri de iyi ve kötü huylu olmasının ayırt edilmesinde etkili olmaktadır. Hastanın ve yumurtalık kistinin  durumuna göre bazen daha ileri tetkikler istenerek tomografi veya manyetik rezonans  ve kanda tümör belirteçleri incelenir .

Yumurtalık kisti patlarsa ya da yırtılırsa ne olur?

Yumurtalık kisti  özellikle aşırı büyümüş ve duvar yapısı da zayıf ise, cinsel ilişki, egzersiz ve diğer bedeni zorlayan durumlarda yırtılabilir. Bu yırtılma genellikle batıcı bir ağrı şeklinde belirti verir, kanama da eklenirse sorun büyüyebilir. Takip, gerekirse klinik tabloya göre cerrahi planlanır. 

Yumurtalık kisti tedavisinde ameliyat şart mı?

Yumurtalık kisti cinsinin  kesin tanısı, kistin kapalı laparoskopi veya açık ameliyat ile çıkarılması ve patolojik  incelemesiyle  konur. Her yumurtalık kistine ameliyat, iyi huylu olduğu ihtimali muayene, testler ve renkli doppler ultrasonda yüksek ise  kendiliğinden de düzelme ihtimali olduğundan  şart değildir.

Yumurtalık kistini önlemek mümkün müdür?

Kadınlarda doğum kontrol haplarının kullanılmasıyla bazı fonksiyonel  kistleri önlemek mümkündür. Yine  endometriyozis, polikistik over gibihastalıkların görülme sıklığı da  azaltılabilir. Ayrıca endometriosis çukulata kistleri kısırlık infertilite için tıklayınız


Polikistik overler yumurtalıklar Polikistik Over Sendromu-PCOS …tıklayınız.